سید احمد خمینی

حجت‌الاسلام سید احمد خمینی (۱۳۷۳-۱۳۲۴ ش)، عالم مجاهد شیعه و فرزند امام خمینی بود. وی در سالهای تبعید مرحوم امام، وظیفه سنگین ارتباط بین مردم و امام خمینی را برقرار می کرد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز به عنوان رئیس دفتر امام، همواره در کنار ایشان بود.

تحصیلات

سید احمد خمینی فرزند مرحوم امام خمینی، متولد ۱۳۲۴ شمسی در شهر قم است. سید احمد پس از گذراندن تحصیلات دبیرستانی، به اقتضای شوق فطری و سیره خانوادگی به تحصیل علوم دینی روی آورد. وی دروس عالی خویش را نزد اساتید بنام حوزه علمیه قم چون حضرات آیات: شیخ مرتضی حائری یزدی، سید محمدباقر سلطانی طباطبایی و سید موسی شبیری زنجانی فراگرفت.

در سفرهایی که ایشان به نجف داشت، در محضر درس امام خمینی و برادرش، آیت الله شهید سید مصطفی خمینی، حاضر می شد. از وی نقل شده است که کتاب «الکبری فی المنطق» را نزد خود حضرت امام خوانده است. پس از چند سال دوره سطوح را پشت سرگذاشت و درس خارج را شروع کرد. در سال ۱۳۵۶ که به نجف عزیمت نمود (آخرین سفر)، به همراه تعدادی از طلاب در درس اسفار آیت الله رضوانی حاضر شد.

فعالیت سیاسی

هنگامی که پدر و برادرش (سید مصطفی خمینی) تبعید شدند، او وظیفه داشت تا مشعل مبارزه را در کانون قیام روشن نگه دارد. وی در اواخر سال ۱۳۴۴ به همراه یکی از دوستان، مخفیانه از طریق آبادان به نجف اشرف رفت و پس از پنج ماه اقامت در نجف به ایران بازگشت، ولی هنگام مراجعت در مرز خسروی به وسیله ساواک دستگیر و پس از مدتی آزاد و به قم مراجعت کرد. در پایان سال ۱۳۴۵ دوباره برای اطلاع رسانی به پدر بزرگوارش از اوضاع ایران از طریق خرمشهر به عراق رفت و در همین سفر به کسوت روحانیان درآمد و پس از مدتی به ایران بازگشت؛ اما هنگام مراجعت برای دومین بار دستگیر شد و بعد از بازجویی و مدتی حبس در زندان قزل قلعه در تاریخ ۲۴/۵/۱۳۴۶ از زندان آزاد شد.

حاج سید احمد در سالهای تبعید حضرت امام، وظیفه سنگین ارتباط بین مردم و امام خمینی را برقرار می کرد. اخبار داخل کشور را به حضرت امام و اطلاعیه ها و پیامهای ایشان را به انقلابیون منتقل می کرد. حجت الاسلام والمسلمین سید محمد هاشمی می گوید: «هر گونه اطلاعیه و یا پیام که در خارج از کشور به مناسبتهای خاصی از حضرت امام صادر می شد، در تکثیر و توزیع بین نیروهای انقلابی، نقش فرزند گرانقدرشان تعیین کننده بود. به یاد دارم در آن زمان خانه محقری را در یکی از محله های دورافتاده قم تهیه کرده بودند و با امکانات بسیار کم به تکثیر و توزیع بیانیه های حضرت امام اقدام می نمودند. طبیعتاً در آن شرایط با توجه به حساسیت ساواک و شاه، این کار بسیار خطرناک بود، ولی در عین حال بدون هیچ گونه ترس و واهمه ای، شخص ایشان مسئولیت این وظیفه را به دوش داشتند».

در سالهای تبعید حضرت امام، حاج سید احمد نقش مهمی در صیانت از دفتر حضرت امام به عهده داشتند و به امور رسیدگی می کردند. حضرت امام در نامه مورخ ۶/۸/۱۳۴۹ شمسی می نویسند: «اما راجع به شهریه که نوشته اید زیاد شود، از جهاتی صلاح نیست. اولاً به طوری که اخیراً مشاهد است معلوم نیست وجوه به اینجانب برسد، دست و دسته های مختلفی شاید در کار باشد که نگذارند برسد. بنابراین زیاد نمودن صحیح نیست و ثانیاً ممکن است بخواهید زیاد کنید صداها بیشتر شود و دستگاه را به هر نحو است وادار به مخالفت با اصل کنند. بنابراین احتیاط در این است که عجالتاً همین نحو که هست باشد عجله نکنید تا ببینم چه می شود. راجع به بیرونی من نمی توانم هر روز دخالتی کنم. شما خودتان هر نحو صلاح می دانید عمل کنید و خیلی مقید نباشید. آمدن و رفتن اصحاب یا اشخاص مهم نیست، در هر صورت هر طور صلاح می دانید ممکن است با حضرت آقای سلطانی هم در این امور مشورت کنید هر طور صلاح است عمل کنید».

حاج سید احمد در سال ۱۳۵۶ شمسی مخفیانه عازم نجف اشرف شد و با رحلت برادر بزرگوارش مرحوم آیت الله سید مصطفی خمینی رابط بین امام و سایر مراکز مبارزاتی بود. با مبارزات مردم مسلمان ایران به رهبری حضرت امام خمینی، وی بسان یار و یاور پدر هماره در کنارش بود و لحظه ای از رهبر جدا نشد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان رئیس دفتر امام، بخشی از مسئولیت های خطیر ایشان را بر عهده گرفت و در خلال این مدت از ایفای وظایف محوله به خوبی برآمد و کوچکترین نقطه ضعفی از او دیده نشد.

در جلساتی که مبارزان مسلمان ترتیب می دادند، او هم از جمله شرکت کنندگان آن بود؛ مبارزانی چون شیخ فضل الله محلاتی، شهید سعیدی، شیخ محمدرضا مهدوی کنی، شهید دکتر باهنر و شیخ جعفر شجونی.

حضرت امام خمینی (قدس سره) پس از پیروزی انقلاب و تشکیل دولت و دیگر نهادها، نقش پدرانه برای همه گروهها داشتند و گروهها با سلیقه های مختلف خود را از انقلاب جدا نمی دانستند، در تنظیم این رابطه حاج سید احمد نقش بسزایی داشتند.

پس از ارتحال اندوهبار حضرت امام، حاج سید احمد به عضویت مجلس خبرگان رهبری و نمایندگی مقام معظم رهبری در شورای عالی امنیت ملی کشور برگزیده شد و تولیت «موسسه نشر و تنظیم آثار امام خمینی» را بر عهده گرفت و بسیاری از کتابها و نوشتارهای امام را به زیبایی منتشر نمود.

ایشان همچنین بعد از رحلت حضرت امام، همواره یار و پشتیبان مقام معظم رهبری، حضرت آیت الله خامنه ای بود و در حمایت و تقویت جایگاه رهبری می کوشید.

وفات

سرانجام مرحوم سید احمد خمینی پس از عمری تلاش و کوشش در راه پیشبرد اهداف اسلام و نظام اسلامی، پس از یک بیماری قلبی در ۴۹ سالگی به تاریخ جمعه ۲۶ اسفند ۱۳۷۳ شمسی بدرود حیات گفت و در بهشت زهرا، در جوار پدر ارجمندش امام خمینی، به خاک سپرده شد.

پانویس

منابع

• اکبر مشعوف، موسسه مطالعات تاریخ معاصر، حجت الاسلام والمسلمین سید احمد خمینی، تاریخ بازیابی: ۹ آذرماه ۱۳۹۲.
• یاد یادگار امام، ص ۱ - ۳۲ و ۱۰۰ - ۱۰۱.